All Posts By

Esther Groenhuijzen

Gezond

Goede voorlichting gebruik biodynamische verlichting essentieel!

De moderne mens zit te vaak binnen. Dat houdt in dat we te weinig worden blootgesteld aan voldoende daglicht wat grote invloed heeft op ons slaap/waakritme, hormonale en metabole processen. De lichtmarkt speelt hier handig op in. Biodynamische lichtsystemen (zgn. Human Centric Lighting) bootsen het verloop van het daglicht na met variatie in kleurtemperatuur (van koelwit tot warmwit van 2700K – 6500K) en lichtintensiteit. Van zonsopkomst tot zonsondergang, elk moment van de dag kan worden nagebootst. De koele lichttonen activeren en stimuleren, terwijl warme kleuren oproepen tot rust en ontspanning. De mate waarin licht hierop invloed heeft, is afhankelijk van de verlichtingssterkte, tijdsduur van verlichting, timing van de blootstelling en de spectrale verdeling. In tegenstelling tot licht voor de visus hebben we het hier dus over beïnvloeden van o.a. hormonale en metabole processen.

Met de komst van kunstlicht hebben we eigenlijk al een chronische stressfactor voor onszelf gecreëerd. We hebben licht wanneer we willen, hoe vaak we willen en hoe lang we willen. Licht stimuleert o.a. het hormoon cortisol (stresshormoon) en onderdrukt het hormoon melatonine (nachthormoon dat er voor zorgt dat we inslapen en kunnen doorslapen). Naast hormonen en neurotransmitters die een dag/nachtritme hebben, geldt dat bijvoorbeeld ook voor metabole processen en je lichaamstemperatuur.

Wat mij steeds meer verontrust is dat lichtspecialisten met een veelal technische achtergrond zich nu opwerpen als specialist in de zgn. Human Centric Lighting. Zonder enige of weinig kennis van bioritmen. Een daglichtcyclus voor kantoortijden wordt van internet geplukt en ingeprogrammeerd. Dat tot daaraantoe. Kwalijker wordt het wanneer dit bij bedrijven gebeurt waar 24/7 wordt gewerkt (ploegendiensten). Het op verkeerde momenten toepassen van biologisch activerend licht kan grote gevolgen hebben voor gezondheid en welzijn van medewerkers.

Een goede begeleiding in dit traject met kennisoverdracht aan medewerkers en het ontwikkelen van lichtscenario’s afgestemd op shifts of kantoortijden zorgt ervoor dat we optimaal kunnen profiteren van Human Centric Lighting.

 

Meer informatie over werken in en met biodynamische verlichting vind je op www.fluxplus.com

 

 

Gezond

Verwen jezelf met daglicht!

De donkere wintermaanden zijn zo goed als voorbij! Wat een heerlijk gevoel om in de ochtend weer op te staan als het al licht is en thuis te komen in het licht! Hoewel het pas februari is, lijkt het voorjaar weer in aantocht en dat houdt in dat we naast wat aangenamere temperaturen meer daglicht krijgen.

En die langere dagen hebben een positieve invloed op ons bioritme. We komen meer buiten: zijn sneller geneigd om de fiets te pakken, te wandelen of heerlijk in de tuin te werken. En als dat niet ieder dag lukt kan ik je wel een tip geven: open bij het afgaan van je wekker direct de gordijnen. Het licht dat je slaapkamer binnenkomt, zorgt ervoor dat je energieker aan je dag kunt beginnen doordat het ochtendlicht je melatonine (nachthormoon) onderdrukt en je cortisol (energiehormoon) extra stimuleert.

Uit recent onderzoek blijkt dat hoe hoger de lichtintensiteit in de ochtend is, hoe meer energie er wordt vrijgemaakt. En daar kun je dan weer de hele dag van profiteren!

Ook ben je alerter als het licht is. En dat zorgt ervoor dat het een stuk veiliger op de weg is als je naar je werk gaat.

Daglicht zorgt er ook voor dat we meer kleur en contrasten zien dan in het donker. En dat prikkelt onze hersenen weer. Maar bovenal voelen we ons als ‘dagdieren’ prettiger wanneer het licht is dan in het donker.

 

 

 

 

Gezond

Is jouw stemming ook seizoensgebonden?!

Persoonlijk vind ik het veranderen van de 4 seizoenen heerlijk! Met die seizoenswisselingen verandert ook de lengte van de dag en het aantal uren daglicht. En dat heeft invloed op ons als mens. Echter, door de komst van kunstlicht hebben deze veranderingen steeds minder invloed op ons aanpassen aan de natuur. We hebben licht, waar we willen, wanneer we willen en hoe lang we willen. Toch blijkt uit onderzoek dat we nog steeds seizoenspatronen kunnen onderscheiden in onze hersenen.

Seizoensgebonden veranderingen, zoals slaap en welzijn, zijn vooral zichtbaar in landen waar de winterdagen kort en de zomerdagen lang zijn. In de zomer ben je vaker buiten, heb je meer energie en zit je meestal lekkerder in je vel. Over het algemeen slapen we in de winter 1,5 uur langer dan in de zomer, hebben we minder energie overdag en nemen stemmingswisselingen toe. Bovendien neemt in de winter je eetlust toe. Bij voorkeur koolhydraatrijk eten.

De eerste symptomen van winterblues zijn voor sommigen al merkbaar in de herfst. Niet doordat de blaadjes van de bomen vallen, maar door gebrek aan voldoende daglicht. Kunstlicht kan je dagen langer maken, maar over het algemeen heeft dit te weinig invloed op je bioritme. Bij een klein deel van de bevolking zijn de symptomen zo ernstig dat men spreekt van seizoensgebonden depressie of ‘winterdepressie’.

Zoveel mogelijk overdag naar buiten gaan! En als dat niet lukt, kun je gebruik maken van verschillende lichttherapie apparaten.

Dus: nog even volhouden! Het wordt vanzelf weer voorjaar.

 

Bron: Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid (www.solg.nl).

Gezond

RHYTHM of LIFE! Hoe werkt jouw biologische klok?

Iedere dag wordt je biologische klok door het ochtendlicht gereset. Hierdoor kun je een 24-uurs ritme aanhouden. Je dag- & nachtritme staan sterk onder invloed van licht. In die 24 uur spelen zich allerlei processen af in je lichaam. Zo beïnvloedt licht o.a. je lichaamstemperatuur, je spijsvertering en afgifte van vele hormonen. Het ochtendlicht zorgt er bijvoorbeeld voor dat je stresshormoon cortisol wordt gestimuleerd om weer fit aan de dag te beginnen. Je lichaamstemperatuur en je bloeddruk stijgen. In de loop van de ochtend is je alertheid het hoogst. Zo halverwege de middag zijn je coördinatie en reactiesnelheid op z’n best. Eind middag, begin avond zijn je spier- & knijpkracht op z’n top. Goed om dan naar de sportschool te gaan! Dat hangt ook samen met het bereiken van je hoogste lichaamstemperatuur en bloeddruk. Wanneer in de avond de lichtintensiteit en -kleur afneemt, maakt je lichaam zich op om weer in ruststand te komen. Door afname van licht gaat je lichaam het nachthormoon melatonine aanmaken (grootste antioxidant!) om in de nacht weer te kunnen herstellen.

En als de zon weer opkomt, dan begint het hele proces weer van voor af aan. Mooi toch, die natuur!

Meer weten over je biologische klok? Kijk eens op www.chronobiology.com

Gezond

Heb jij last van een sociale jetlag?

Afgelopen weekend was het ‘Weekend van de Wetenschap’. Ik had me aangemeld voor het symposium ‘De klokken in ons lichaam’. Diverse toponderzoekers vertelden over hoe het verstoren van je biologische klok leidt tot problemen met slaap, overgewicht, veroudering en hoe je de ritmes van je eigen lichaamsklokken kunt versterken. Interessant! Eén van de presentaties ging over ‘sociale jetlag’.

Slapen is een essentieel onderdeel van ons dag- & nachtritme. Over het algemeen is 7 tot 8 uur slapen voldoende. Maar er is veel variatie in slaap timing. Welk chronotype ben jij? Een avond- of ochtendmens?

Je slaap-/waakritme wordt vaak gedereguleerd door onze maatschappij, met vaste school- en werktijden. Dat leidt vooral bij avondmensen tot wat je noemt een ‘sociale jetlag’. Je biologische klok en sociale klok lopen niet gelijk.

En dat kan een grote impact hebben op je leven! Op je concentratie, alertheid en uiteindelijk ook op je humeur. Pubers zijn over het algemeen avondmensen. Daar kunnen ze overigens zelf niets aan doen; dat heeft de natuur bepaald. Uit onderzoeken is gebleken dat deze groep vaak lagere cijfers behaalt in de ochtend en dan voornamelijk op wetenschappelijke onderwerpen.

Late chronotypes hebben last met opstarten. Volgens hun biologische klok worden ze later in de ochtend wakker, maar de sociale klok gaat vroeg in de ochtend af om op tijd op school of werk te zijn. Een aantal bedrijven laten vaste werktijden al los: bijvoorbeeld tussen 07.30 en 09.30 uur beginnen en tussen 16.30 en 18.30 uur stoppen met werken. Gevolg is beter presterende en alertere medewerkers. Daarbij zitten ze over het algemeen beter in hun vel. Je wordt in ieder geval minder groggy wakker!

Toch is er wel iets aan te doen om de sociale jetlag te reduceren. In de avond een bril met oranje glazen zorgt ervoor dat je hersenen het signaal krijgen dat het tijd wordt om te slapen. Als je daarnaast in de vroege ochtend aan voldoende (blauwachtig) licht wordt blootgesteld, begin je weer fris aan de dag.

 

Wil je meer tips over hoe je je sociale jetlag kunt reduceren? Kijk eens op www.herseninstituut.nl

 

 

Gezond

Minder overgewicht door lichtbril?

Ons brein is oud: heel oud. Oude mechanismen zijn niet aangepast aan de huidige leefomstandigheden. Waar je vroeger je neus en ogen goed moest gebruiken om voedsel te vinden, kun je dat nu in overvloed krijgen. En daar is ons systeem nou net niet op toegerust.

Een ander aspect is timing. In je brein worden allerlei processen aangestuurd door je biologische klok. Bijna al deze processen hebben een dag- en een nachtritme. Deze processen reageren sterk op licht. Onze 24-uurs maatschappij zorgt er echter voor dat je vaak uit de pas loopt met je biologische klok. Eten, bewegen, slapen: je doet het wanneer het jou het beste uitkomt. Dat kan weer leiden tot overgewicht of diabetes II.

Overgewicht zou niet nodig hoeven zijn als je op de juiste tijdstippen de juiste voeding eet.

Bij een verstoring van je slaap/waakritme zou licht met de juiste golflengte, op het juiste moment en op de juiste manier gebruikt, ervoor kunnen zorgen dat je dag- & nachtritmes weer gelijk gaan lopen.

Volgens onderzoeker dr. A. Kalsbeek (verbonden aan het Slaaplab van het Nederlands Herseninstituut) zou mogelijk een lichtbril in de toekomst kunnen helpen om de organen van mensen met overgewicht en diabetes II weer beter in de pas te laten lopen.

 

Note: Het onderzoek van de groep Kalsbeek richt zich op die hypothalame systemen die het metabolisme, de bloedsomloop en het immuunsysteem aansturen. Om de mechanismen van hypothalame integratie te kunnen ontrafelen bestuderen ze de biologische klok en hoe die zijn moleculaire ritmes oplegt aan onze dagelijkse fysiologie en ons dagelijks gedrag.

 

Bron: www.herseninstituut.nl

 

Gezond

Zomertijd of wintertijd??

Vandaag is de laatste dag dat binnen de EU gestemd kan worden over het al dan niet afschaffen van de zomertijd. Inmiddels lijkt een tweedeling te ontstaan tussen Noord en Zuid-Europa. Noord-Europese landen willen de zomertijd afschaffen, Zuid-Europese landen niet. Sterker nog: daar gaan al stemmen op om de wintertijd af te schaffen om langer van het licht te kunnen genieten. Hoe dichter bij de Evenaar, des te eerder het donker wordt in de avond. Hoe dichter bij de Poolcirkel, des te later licht in de ochtend.

En daar hebben de Noord-Europeanen het meeste last van. Juist het ochtendlicht is nodig om je lichaam wakker te maken voor de dag. Allerlei belangrijke interne processen worden aangestuurd door ochtendlicht, zoals verhoging van je alertheid, concentratie en prestatie, stijging van je lichaamstemperatuur, je energiehormoon, spierkracht, spijsvertering etc. Vroege vogels moeten dus door het verzetten van de klok een uur langer wachten op het ochtendlicht. Kortom: vette pech!

Wel geven alle landen aan dat het twee keer per jaar verzetten van de klok een hoop gedoe met zich meebrengt. Overigens is uit diverse onderzoeken gebleken dat het risico op beroertes tijdens deze wisseling hoger is. In het voorjaar zie je een toename van verkeersongelukken in de ochtend. Je wekker zegt dat je wakker moet worden, maar je interne klok nog niet. Die moet daar nog even aan wennen.

Onduidelijk dus nog wat het Europese Parlement gaat beslissen!

 

Fotocredits: BELGA

 

Gezond

Gratis lichttherapie!

Voor velen staat de zomervakantie voor de deur of is deze inmiddels al begonnen. Op naar de zon! Want dat willen we toch het allerliefst: buiten zijn, warmte en zwoele zomeravonden.

En laten we nu in Nederland al weken prachtig weer hebben. Ik zeg: gratis lichttherapie!

Voldoende daglicht verbetert niet alleen je humeur, maar ook je concentratie, alertheid en je energieniveau. Door overdag veel buiten te zijn, kun je in de nacht beter slapen waardoor je in de ochtend minder moe en chagrijnig bent. Hoewel ik hier wel de kanttekening moet plaatsen dat een goede nachtrust optimaler is in een donkere, koele ruimte. Daar werken zwoele zomeravonden niet echt aan bij tenzij je airco hebt.

Een nieuw onderzoek door wetenschappers van de University of Colorado wijst erop dat een weekje kamperen al onze interne biologische klok reset.

Hoe werkt het nou ook weer met daglicht en de biologische klok?

Even kort: aan de achterzijde van je oog zit het netvlies. Hier bevinden zicht naast de kegeltjes en staafjes om te kunnen zien, ook nog lichtgevoelige fotoreceptoren die sterk reageren op licht en donker. Deze staan in verbinding met je biologische klok. Je biologische klok zorgt o.a. voor een goed slaap/waakritme, aanmaak van diverse hormonen en je metabolisme.

Voldoende daglicht zorgt voor een goede balans van je lichaam en geest.

En dat allemaal gratis…

 

Fijne zomer!

Gezond

Geef ons heden, ons dagelijks licht!

Nee, niet zozeer vanuit christelijk oogpunt, maar wel vanuit gezondheidsoogpunt.

Al weken is het prachtig zomers weer in Nederland. Voor mij is alles boven de 25 graden eigenlijk al te warm. Wanneer ik even een pauze tijdens mijn werk wil, blijf ik liever binnen waar het wat koeler is. Het liefst met de screens naar beneden, zodat er weinig zonlicht binnenkomt. Gevolg is dan wel dat ik eigenlijk in een te donkere ruimte zit te werken.

Er gaat namelijk niets boven daglicht. Licht is belangrijk om te kunnen zien, maar het beïnvloedt ook onze stemming, eetlust en alertheid. Wanneer je aan voldoende daglicht wordt blootgesteld, of wanneer je in een goedverlichte ruimte werkt, voel je je minder slaperig.

Dat laatste hangt samen met de invloed van licht op je biologische klok. In je ogen zitten lichtgevoelige fotoreceptoren die sterk reageren op licht en donker. Als het buiten donker wordt, krijgen je hersenen een signaal om te gaan slapen. Wanneer het buiten licht wordt, wordt je lichaam wakker. Deze ‘tijdschakelaar’ zorgt voor een goed slaap/waakritme. Wanneer je te weinig licht ziet, functioneert die tijdschakelaar minder goed. In de ochtend zit je dan nog ‘groggy’ achter je pc.

Als je toch veel binnen zit, dan heeft werken in een goed verlichte ruimte een positieve invloed op bijvoorbeeld je nachtrust. Uit onderzoek is gebleken dat medewerkers die binnen 7 meter van een raam werkten, gemiddeld 46 minuten langer sliepen dan medewerkers die verder van de ramen zaten. Niet voor niets dat kantoren met flexplekken altijd een hoge bezettingsgraad hebben bij bureaus aan het raam.

Dus bazen: zorg voor werkplekken met voldoende daglicht of zo nodig kunstlicht en je personeel wordt er een stuk vrolijker, alerter en actiever van!

Bron: Licht – de invloed op lichaam en geest van Gemma Venhuizen

Design

B(l)oeiende verlichting

Jaarlijks staat Design District in de Van Nellefabriek op de agenda. Blijft een leuke, inspirerende beurs met mooi design. En soms kom je een cadeautje tegen! Dit jaar liep ik tegen de lamp BLOOM van ontwerper Tristan Frencken aan. Wat een pracht ontwerp! Ingetogen, sierlijk èn functioneel. Geïnspireerd door de natuur met een lamelstructuur om het warme licht goed te sturen. De lamp kan onder een hoek gedraaid worden voor diverse lichtposities. Wil je hem boven je eettafel? Kan ook!

Tristan Frencken is in 2004 cum laude afgestudeerd aan de Design Academy in Eindhoven. Met zijn ontwerpen heeft hij diverse awards in de wacht gesleept. Zijn ontwerpbureau is te vinden in het gezellig Den Bosch. Naast verlichting ontwerp Tristan stoelen, tafels en kasten. ‘Out of the box’ en ‘No Nonsens’. En dat straalt van zijn ontwerpen af.

Ben je in Den Bosch? Ga eens langs op de Handelskade bij zijn atelier.

www.tristanfrencken.com

Fotocredits: tristan frenckenfa25d4be3dda6eb9ca738856c9370f48 tristanfrencken-bloom-web-3 Tristan Frencken